Militarne Podróże

Piotrek_EPKK

Cześć,

To ja Piotrek Smile

Właśnie przypomniałem sobie, że obiecałem Łukaszowi wreszcie coś skrobnąć, a że mam wreszcie troszkę więcej czasu to i napiszę conieco. Postanowiłem nieco ożywić się ponownie z tematem "Polskie Samoloty Pomniki", który to realizuję cały czas. Oczywiście chcę wam nieco pomóc z rejestrem, bo widzę w nim kilka nieścisłości i rzeczy do uzupełnienia. To już wkrótce po analizie.

Zdobyłem na ten rok kilka nowych lokalizacji pomnikowych, którę chce sprawdzić. Dobrą okazją do tego będzie wyjazd na Zlot An-2 w Kętrzynie. Przy okazji objadę pozycje nowe oraz te już znane, ale których materiału jeszcze nie pozbierałem. Oczywiście fotograficzne efekty tej trasy prześlę Łukaszowi z prośbą o uzupełnienie rejestru. Na razie jeszcze przed wyjazdem zapraszam do dyskusji na ten nasz ciekawy temat Smile

tomek

no to do zobaczenia na zlocie Wink

Piotrek_EPKK

tomek

Piotrek_EPKK

Ostatni weekend był dla mnie bardzo udany w kwestii samolotów pomników, bo wreszcie udało mi się skompletować brakujący materiał i dzięki niemu wreszcie mogę się podzielić informacjami na temat niektórych eksponatów. Z góry zaznaczam, że „załatwianie” stosownych pozwoleń trwało dość długo stąd tym większa przyjemność, że udało się zrealizować całość planu. Mam nadzieję, że spodoba się czytelnikom tego forum mój reportaż, dokumentujący trasę szlakiem samolotów-pomników podczas mojej podróży na zlot Antków do Kętrzyna. Nie traćmy więc czasu i zaczynajmy.

Pierwszym eksponatem na mojej trasie był Suchoj Su-20 n/b 6262 (seryjny 74312) stojący obok stacji benzynowej oraz tartaku we wsi Brzeziny koło Morawicy. Jeżeli chodzi o historię tego egzemplarza to został on wyprodukowany w 1975 roku i już rok później wszedł na wyposażenie WL, a konkretnie 7 Pułku Lotnictwa Bombowo-Rozpoznawczego bazującego na lotnisku w Powidzu. W jednostce tej służył do końca czyli wycofania z eksploatacji w roku 1997. W czasie służby samolot przeszedł dwa remonty generalne w ZSRR oraz został przystosowany do przenoszenia broni jądrowej. Po wycofaniu samolot przez pewien okres czasu pozostawał na terenie WZL nr 2 w Bydgoszczy po czym został sprzedany firmie „Roleski” z Tarnowa (producent musztard, keczupu etc.). Został on wyeksponowany przed Tarnowem, przy szosie nr 4 na specjalnym stelażu, który dawał kształt jakby pochylonego bokiem. Na ogonie pojawiała się również nalepka firmowa. W takim kształcie przestał prawie 10 lat, jednak w 2005 roku został on wystawiony na licytację WOŚP i zlicytowany za niewielką kwotę około 4000 złotych. Zwycięzcą okazała się osoba z Opola, która jednak samolotu nigdy nie odebrała… Tymczasem w końcu tego samego roku ruszyła budowa obwodnicy miasta. Konieczne okazało się usunięcie „niechcianego” samolotu. Został on odkupiony przez prywatnego przedsiębiorcę (również działacza MOB w Skarżysku-Kamiennej) i przetransportowany na obecne miejsce. Właściciel zapewnia, że ma plany kompletnej renowacji płatowca, zobaczymy co z tego wyjdzie.
Dojazd do samolotu nie sprawia wiele problemu, wystarczy kierować się we wsi w stronę Morawicy i skręcić w prawo na Nidę. Po około 200 metrach zobaczymy go. Dostęp jest wolny, samolot stoi przy malutkiej stacji benzynowej. Zachowały się na nim jeszcze godła 7PLBR z Powidza na ogonie, lecz niestety jak zauważycie już ktoś coś po nim pomazał. Dodam, że chciałem porozmawiać z właścicielem i dowiedzieć się szczegółów planu renowacji, ale niestety nie było go w zakładzie…

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Piotrek_EPKK

Następny przystanek to położona na peryferiach Kielc -> Bukówka i znajdujące się tam Centrum Szkolenia Na Potrzeby Sił Pokojowych. Na terenie kompleksu koszarowego znajduje się Mil Mi-24D n/b 170 (seryjny 110170). Śmigłowiec został wyprodukowany w 1981 roku i dostarczony armii NRD, gdzie służył z numerem bocznym 498. Po zjednoczeniu Niemiec w 1990 roku został przejęty przez Luftwaffe i otrzymał nowy, zgodny z systemem niemieckim numer boczny 96+08. Po czterech latach służby został on wraz z pozostałymi maszynami tego typu przekazany Polsce. W naszym kraju przeszedł remont generalny i oficjalnie w 1996 roku został wpisany na stan 49 Pułku Śmigłowców Bojowych stacjonującego w Pruszczu Gdańskim. Latał do 2004 roku kiedy to został ostatecznie wycofany z użytkowania. Na terenie lotniska pozostawał przez okres roku, po czym w końcu 2005 roku wymontowane zostały z niego silniki oraz większość podzespołów, a sama skorupa w 2006 roku przekazana CSNPSP, gdzie pozostaje do dzisiaj. Z relacji oficera dowiadujemy się, że pierwotnie w koszarach miała stanąć makieta, lecz 49PŚB postanowił przekazać skorupę rozmontowanego śmigłowca. Bezpośrednio po transporcie helikopter znajdował się w fatalnym stanie wizualnym. Z tego powodu został on kilkukrotnie przemalowany już na miejscu, stąd dość oryginalne kolory. Zamalowano numer boczny lecz dzięki moim oględzinom udało się odnaleźć tabliczki z autentycznymi, dzięki czemu mogłem przybliżyć wam historię tego egzemplarza.
Bukówka znajduje się na południowym skraju miasta u podnóży góry Telegraf. Z miasta należy kierować się na Staszów drogą 764. Po minięciu zabudowań jednorodzinnych po prawej stronie zobaczymy kilka bloków, po około 100 metrach osiągamy koszary. Niestety dostęp do śmigłowca z marszu nie jest możliwy, gdyż jest to zamknięta Jednostka Wojskowa, na jesieni śmigłowiec można zobaczyć w oddali przez płot jednak jest on przysłonięty.. Na kadłubie śmigłowca pozostało godło 2ES 49PŚB czyli słynny „Pająk”, pozostałe malowanie to inwencja żołnierzy centrum. Obecnie śmigłowiec jest wykorzystywany jako trenażer przy ćwiczeniach ewakuacji i desantu wykonywanych na potrzeby PKW Irak oraz Afganistan.

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Piotrek_EPKK

Kolejny przystanek mojej podróży to malutka wioska Tumlin-Dąbrówka. Znajduje się tam MiG-21bis n/b 07 SZKOLNY (seryjny 75070855). Samolot został wyprodukowany i wprowadzony do użytkowania w roku 1980 z numerem bocznym 0855. Trafił do 34 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego bazującego w Gdyni Babich-Dołach. Konkretnie latał w 2 Eskadrze wspomnianego pułku o czym świadczyć może zachowane na ogonie godło. Niedługo jednak samolot ten latał, gdyż już w 1982 roku miał on przymusowe lądowanie po zderzeniu ze stadem ptaków. Pilot wyszedł bez szwanku lecz kadłub samolotu nie nadawał się już do dalszego użycia. Uszkodzony płatowiec „poskładano” i odesłano do Centrum Szkolenia Inżynieryjnego Lotnictwa w Oleśnicy. Tam po zmianie numeru bocznego na 07 oraz dodaniu adnotacji SZKOLNY służył jako pomoc naukowa. Prawdopodobnie pod koniec lat 90 został on podobnie jak reszta sprzętu likwidowanej szkoły sprzedany lub rozdany między osoby prywatne, muzea czy instytucje. Obecnie znajduje się on na terenie zakładu przetwarzającego kamień „Dąbrówka” we wsi Tumlin-Dąbrówka.
Możecie mieć pewne trudności z wypatrzeniem samolotu, gdyż jest on schowany za kępą krzaków na terenie zakładu. Od strony Kielc sugeruje kierować się na Miedzianą Górę i potem odbić w wąską drogę na Tumlin. Po około 3 kilometrach po prawej stronie zobaczycie rakietę NEVA, samolot stoi jakieś 50 metrów dalej. Co do dostępu to trudno powiedzieć, wygląda to na teren zamknięty, jednak podczas mojej wizyty nie było tam żywego ducha. Brama otwarta, więc i dostęp do samolotu wolny, jednak na wszelki wypadek gdyby tam ktoś był to zapytajcie się czy możecie. Samo wykonanie dobrego zdjęcia jest wyzwaniem, bo samolot jest od jednej stronie zarośnięty krzakami, a od drugiej założony kamiennymi płytami. Na samolocie zachowało się wiele symboli, zarówno godło 2ELM/34PLM jak i znak osobisty pod kabiną czy w końcu znaczek CSIL. Warto dodać, że tak jak wspomniałem znajduje się tam też rakieta z zestawu NEVA, której fotkę możecie zrobić przy okazji Wink

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Piotrek_EPKK

Kontynuując moją podróż postanowiłem zaglądnąć do Radomia, a konkretnie na położone nieopodal wylotu na Lublin lotnisko wojskowe Sadków. Obecnie mieści się tam 1 Komenda Lotniska oraz 2 Ośrodek Szkolenia Lotniczego wyposażony w samoloty PZL-130 Orlik. Przed wjazdem na teren jednostki znajduje się spora kolekcja sprzętu lotniczego lecz opowiem o niej za chwilkę. Na terenie lotniska zaraz przed budynkiem sztabu od niedawna prezentowany jest samolot PZL TS-11 Iskra n/b 3463 (seryjny 1H-0821). Prezentowany płatowiec został wyprodukowany w 1971 roku i również wtedy dostarczony pierwszemu użytkownikowi czyli 66 Lotniczemu Pułkowi Szkolnemu bazującemu na lotnisku Tomaszów Mazowiecki – Glinnik. Po bez mała 15 latach użytkowania przeszedł on remont główny w Wojskowych Zakładach Lotniczych nr 2 Bydgoszcz. Po remoncie trafił on do nowego użytkownika 58 Lotniczego Pułku Szkolnego bazującego w Dęblinie gdzie służył aż do 1993 roku. Pod koniec swojej lotniczej kariery przelatał jeszcze dwa lata w 60 Lotniczym Pułku Szkolnym z Radomia po czym ostatecznie został skreślony ze stanu w końcu 1995 roku. Wysłużony samolot nie został jednak złomowany lecz przekazany do Centrum Szkolenia Inżynieryjnego Lotnictwa w Oleśnicy gdzie był wykorzystywany jako statyczna pomoc naukowa. Z końcem lat dziewięćdziesiątych kiedy to zlikwidowano CSIL samolot został podobnie jak inne pomoce naukowe przekazany do innej jednostki kontynuującej szkolenie lotnicze. Opisywana tutaj Iskra w 2000 roku przyjechała do Dęblina gdzie jednak nie była używana i pozostawała porzucona w trawie, aż do końca 2007 roku. Wtedy to sfatygowany długim staniem „pod chmurką” samolot przewieziono do Radomia i przeznaczono na pomnik. Przed wyeksponowaniem przemalowano ją w klasyczny kolor szary (poprzednie popielate malowanie było pozostałością po pobycie w CSIL) oraz nadano nowy fikcyjny numer boczny 3463 będący faktycznie oznaczeniem bazującej na Sadkowie jednostki wojskowej. Na miejscu swojego pobytu Iskra melduje się od lutego bieżącego roku będąc symbolem samolotu, z którym najbardziej związała się historia radomskiego lotniska.
Niestety z uwagi na czynną jednostkę wojskową dostęp do samolotu nie jest możliwy. Zza bramy głównej można wypatrzeć tylko zarośnięte lekko kontury samolotu… Jest on w całości przemalowany, stąd nie zachowały się na nim oryginalne godła czy oznaczenia.

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Piotrek_EPKK

Przy okazji wykonywania zdjęć Iskry czekała mnie prawdziwa niespodzianka, a zarazem też premiera nowego eksponatu. Otóż zaledwie dwa dni przed moją wizytą dotarł do jednostki kadłub samolotu PZL I-22 Iryda n/b 0202 (seryjny AN002-02). Płatowiec ten został wyprodukowany przez PZL Mielec w 1993 roku i od razu wpisany wraz z pozostałymi egzemplarzami II serii produkcyjnej na stan 58 Lotniczego Pułku Szkolnego w Dęblinie. Jak dobrze pamiętamy katastrofa innego z samolotów w 1996 spowodowała zawieszenie użytkowania tego typu w WLOP i przekazanie istniejących egzemplarzy na modernizację do zakładów w Mielcu. Ta jednak nigdy miejsca nie miała, a samoloty stały w Mielcu przeżywając zarówno bankructwo producenta jak i brak zainteresowania MON. W końcu roku 2002 definitywnie zakończono program „Iryda”, a istniejące maszyny będące de facto własnością wojska pozostawały dalej w hangarze. Nowy inwestor Sikorsky Aircraft postanowił pozbyć się „zalegających” w hangarze samolotów i nakazał MON ich odbiór. Ten przyparty do ściany przetransportował wszystkie do 2 Bazy Materiałowo Technicznej w Kutnie, gdzie samoloty zostały dokładnie „wyczyszczone” z przydatnych części, a same kadłuby zostają obecnie systematycznie rozdawane między muzea i instytucje. Opisywany tutaj egzemplarz przyjechał do Radomia gdzie zgodnie z zapowiedzią dowództwa zostanie wyeksponowany w kolekcji znajdującej się przed bramą główną. Jak na razie dotarł z Kutna tylko kadłub samolotu, jednostka czeka na transport ze skrzydłami oraz usterzeniem. Do czasu skompletowania części samolot będzie znajdował się na terenie jednostki wojskowej… Płatowiec jest w dobrym stanie technicznymco zawdzięcz składowaniu w hangarze. Na kadłubie zachowało się godło jedynego użytkownika czyli 58LPSz z Dęblina.

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Piotrek_EPKK

Będąc na Sadkowie tradycyjnie już postanowiłem odwiedzić wystawę statyczną znajdującą się przed wjazdem na teren jednostki. Jej zasadniczą zaletą jest dostępność dla każdego zainteresowanego, ponieważ znajduje się ona na terenie ogólnodostępnym. Składa się na nią kolekcja czterech samolotów oraz jednego śmigłowca będących spadkiem po zlikwidowanym Centrum Szkolenia Inżynieryjnego Lotnictwa. Płatowce były pod koniec służby używane w wymienionej placówce jako statyczne pomoce naukowe gdzie uzyskały nietypowe numery boczne oraz zmienione malowanie. Warto zaznaczyć, że w 2003 roku wszystkie eksponaty zostały odnowione i przemalowane stad dość ciekawe kolory. Ponadto JW, zadbała o przygotowanie tabliczek z podstawowymi danymi technicznymi eksponowanych statków powietrznych. Poniżej możecie się zapoznać z historią poszczególnych samolotów oraz poznać ich faktyczne numery boczne i seryjne.

Suchoj Su-22M4 n/b 22 (wcześniej 22 SZKOLNY) (seryjny 28001) -> Samolot ten został wyprodukowany w 1985 roku i z oryginalnym numerem 8001 wpisany na stan 40 Pułku Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego bazującego na lotnisku Świdwin. Można śmiało powiedzieć, że był jednym z najkrócej latających egzemplarzy tego typu, ponieważ został wycofany z linii już w 1990 roku. Stało się tak wskutek awarii podczas lądowania -> samolot wypadł z pasa i bardzo mocno się pokiereszował. W efekcie uszkodzeń podjęto decyzję o niepodejmowaniu remontu lecz o przekazaniu go do CSIL w Oleśnicy. Ciekawostką może być fakt, że całą drogę ze Świdwina do Oleśnicy przejechał on na własnych kołach holowany przez ciężarówkę. Jako statyczna pomoc naukowa służył w CSIL do rozwiązania jednostki, kiedy to ostatecznie wraz z innymi „pomocami naukowymi” trafił do Radomia gdzie został eksponatem wystawy statycznej. Po odmalowaniu w 2003 roku zyskał bardziej ciemne malowanie w stosunku do oryginalnego kamuflażu oraz stracił dopisek SZKOLNY na kadłubie.

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

MiG-23MF n/b 40 (seryjny 0390217140) -> Samolot ten został wyprodukowany w 1979 roku i z oryginalnym numerem 140 wpisany na stan 28 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego bazującego na lotnisku Słupsk-Rędzikowo. Jego historia lotnicza potoczyła się podobnie jak opisywanego wyżej Suchoja. Zaledwie po dwóch latach użytkowania został on poważnie uszkodzony podczas lądowania wskutek samoistnego złożenia się podwozia. Samolot był w stanie beznadziejnym lecz dzięki cierpliwości techników udało się go poskładać w całość. Po dwóch latach postoju „w trawie” na lotnisku Rędzikowo zostaje one przekazany w charakterze pomocy dydaktycznej do CSIL w Oleśnicy. Pozostaje tam aż do rozformowania szkoły w końcu lat dziewięćdziesiątych po czym razem z innymi trafia na miejsce swojej obecnej ekspozycji na lotnisku Sadków. Z ciekawostek warto dodać, że na tym egzemplarzu były prowadzone próby z belkami do przenoszenia broni jądrowej. Po odmalowaniu w roku 2003 zyskuje bardziej wyrazistą kremową barwę.

[link widoczny dla zalogowanych]

MiG-21M n/b 04 (wcześniej 04 SZKOLNY) (seryjny 96A1808) -> Samolot ten został wyprodukowany w 1969 roku i z oryginalnym numerem 1808 wpisany na stan 41 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego bazującego na lotnisku Malbork. Po pięciu latach użytkowania zostaje w 1974 roku przeniesiony do 9 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego bazującego w Zegrzu Pomorskim gdzie służy 12 lat. W tym czasie przechodzi również w Wojskowych Zakładach nr 3 w Dęblinie remont główny, po którym służy jeszcze 6 lat w tej samej jednostce. Zakończenie eksploatacji egzemplarza datuje się na rok 1986. Samolot tak jak powyższe trafia do CSIL w Oleśnicy gdzie służy do końca jako pomoc naukowa. Na początku XXI wieku trafia na Sadków wraz z innymi samolotami rozformowanej szkoły. Płatowiec został w 2003 roku odmalowany bardzo nietypowo. Zwykły kolor duralu zastąpił motyw tygrysa zaczerpnięty ze specjalnych malowań MiG-21UM, ostatnich służących w 3ELT. Przyglądając się dokładnie dochodzimy jednak do wniosku, że malowanie „Tygrys” jakie prezentuje ten MiG jest wyłącznie luźną wariacją na temat „kultowych” już tygrysich Umów Wink

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

PZL TS-11 Iskra n/b 721 (seryjny 1H-0721) -> Samolot ten został wyprodukowany w 1971 roku i wpisany na stan 60 Lotniczego Pułku Szkolnego bazującego na lotnisku Radom-Sadków. Niedługo potem w 1974 trafia na rok do 38 Lotniczego Pułku Szkolnego w Modlinie. Zaledwie po roku trafia do 66 Lotniczego Pułku Szkolnego w Tomaszowie Mazowieckim, gdzie służy równą dekadę. W 1985 roku przechodzi w Wojskowych Zakładach Lotniczych nr 2 w Bydgoszczy remont główny, po którym bezpośrednio trafia na sześć lat do 58 Lotniczego Pułku Szkolnego w Dęblinie. Jakby mało było tej Iskrze wędrówek na ostatnie cztery lata użytkowania trafia do 61 Lotniczego Pułku Szkolno-Bojowego w Białej Podlaskiej, gdzie protokołem kasacyjnym w 1995 roku kończy się jej lotniczy żywot. Już w rok później Iskra trafia do CSIL w Oleśnicy gdzie wykorzystywana jest jako statyczna pomoc szkoleniowa. Wraz z pozostałymi wymienionymi już wyżej samolotami trafia na miejsce swego odpoczynku czyli Sadków. Warto dodać, że Iskra miała namalowane na kadłubie „oczy” lecz utraciła ja po przemalowaniu w 2003 roku.

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Mil Mi-24D n/b 4004 (seryjny B4004) -> Śmigłowiec został wyprodukowany w 1983 roku i dostarczony armii NRD gdzie służył z numerem bocznym 412. Po zjednoczeniu Niemiec w 1990 roku otrzymał numer zgodny z nomenklaturą Luftwaffe czyli 96+23. W roku 1995 razem z innymi śmigłowcami tego typu został przekazany Polsce, gdyż Niemcy pozbywały ich z uzbrojenia. W przeciwieństwie do pozostałych ten egzemplarz nigdy nie latał w polskich barwach, gdyż jako najbardziej zużyty wraz z jeszcze jednym został przekazany jako dawca części zamiennych. Skorupa śmigłowca przeszła z WZL w Łodzi do Oleśnicy, gdzie po kilku latach postoju trafiła na Sadków. Zwraca uwagę dość jaskrawy kamuflaż będący pozostałością po tym jaki był używany za czasów służby śmigłowca w NRD.

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Po zwiedzeniu wystawy polecam przejść się jeszcze pod Klub Garnizonowy, przed którym znajduje się wspaniały i unikalny pomnik dedykowany wszystkim lotnikom ziemi Radomskiej, a w szczególności byłego 60 Lotniczego Pułku Szkolnego. Jest on bardzo spektakularny i przedstawia cztery samoloty Iskra w efektownym rozejściu. Oglądając pomnik dochodzi się do wniosku, że niesamowicie wyglądałby gdyby wszystkie te samoloty były prawdziwe… rozmarzyłem się Wink

Na tym kończę wizytę w Radomiu i udaję się w dalszą drogę do Kętrzyna!

[link widoczny dla zalogowanych]

polar123

Super relacja
czekam na więcej:)

Piotrek_EPKK

Piotrek_EPKK

Kolejny przystanek na mojej trasie to jeden z pomnikowych „szlagierów” często odwiedzanych i widocznych już z daleka. Jest nim stacja benzynowa marki „Bliska” (dawniej Petrochemia Płock) znajdująca się dwa kilometry za wsią Broniszew, a jeden kilometr przed wsią Goszczyn, zazwyczaj klasyfikowana w rejestrach pomnikowych jako Broniszew k. Białobrzegów (największego miasta w okolicy). Zapewniam was, że nikt jej nie przeoczy z uwagi na umiejscowienie przy drodze krajowej nr 7 po prawej stronie jadąc od Radomia. Ozdobą wspomnianej stacji jest samolot Suchoj Su-20 n/b 6256 (seryjny 74416). Wyprodukowany w 1975 roku, a dostarczony do Wojska Polskiego w rok później egzemplarz został wpisany na stan 7 Pułku Lotnictwa Bombowo-Rozpoznawczego stacjonującego w Powidzu. Samolot latał nieprzerwanie w tej jednostce, aż do końca swojej służby w roku 1997. Podobnie jak opisywany wcześniej Su-20 z Brzezin przeszedł dwa remonty główne w ZSRR oraz został przystosowany do przenoszenia broni jądrowej. Po postoju na terenie WZL nr 2 w Bydgoszczy został on sprzedany właścicielowi stacji benzynowej, na której został wyeksponowany około roku 2000. Na swoim miejscu pozostaje do dzisiaj ciesząc oko nie najgorszym stanem technicznym, gdyż widać że stacja dba o samolot. Miłym akcentem jest oświetlenie płatowca reflektorem oraz montaż innego w kokpicie, dzięki temu „ozdoba” jest widoczna również w nocy i prezentuje się całkiem znośnie. Jedynym mankamentem są chyba tylko zamalowane szachownice oraz godło 7PLMB, jednak przy minimalnym wysiłku jest to na pewno do naprawienia Wink

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Zaledwie pół kilometra dalej po lewej stronie drogi znajduje się inny samolot TS-11 Iskra, który również chciałem udokumentować. Niestety przebudowa drogi numer 7 na „samochodówkę” uniemożliwiła mi to zadanie, gdyż jeden z pasów jest wyłączony z użytkowania. Przez to ku mojemu zdziwieniu nie ma niestety możliwości skręcić z niej w lewo i podjechać pod samolot. Mogę jednak potwierdzić, że cały czas stoi na swoim miejscu, a fotografie wykonam przy następnej okazji, mam nadzieję że już po modernizacji szosy Wink

Piotrek_EPKK

W końcu po trwającej cały dzień podróży docieram do celu pierwszego dnia i mojego przystanku czyli Warszawy. Zanim jednak udaje się na odpoczynek odwiedzam jeszcze Okęcie. Na pierwszy ogień biorę budynek główny EADS PZL-Okęcie S.A. znajdujący się przy Alei Krakowskiej. Możemy tam znaleźć dwa eksponaty. Pierwszym z nich jest stojący na patio budynku zaraz za portiernią samolot PZL TS-8 Bies n/b 114 (seryjny 1E-0114). Dokładna historia tego egzemplarza nie jest znana lecz pochodzi on na pewno z pierwszej serii przedprodukcyjnej, która wraz z prototypem została zbudowana właśnie w tym zakładzie w 1957 roku (dokładnie jest to czwarty samolot z tej serii). Produkcja seryjna obejmująca ponad 200 następnych kontynuowana była w WSK Mielec. Prawdopodobnie prezentowany Bies nie był nigdy używany poza zakładem lotniczym gdzie prowadzono na nim testy, poczym przekazano na eksponat. Warto zaznaczyć, że przeszedł on ostatnio drobny lifting w ramach, którego odmalowano go starannie. Ponadto postawiono obok tablicę informacyjną w języku angielskim opisująca konstrukcję oraz wkład zakładów z Okęcia w jej realizację. Samolot de facto stoi na terenie ogólnodostępnym czyli przed bramą zakładów jednakże możecie podobnie jak ja mieć kłopot z nadgorliwym ochroniarzem kompleksu, który wyrywając mi prawie aparat oświadczył, że obowiązuje tam całkowity zakaz fotografowania, notabene nie poparty żadną tablicą o tym informującą. Ponadto kazał mi opuścić okolice budynku strasząc wezwaniem Policji. Ogólnie historia ta wydaje się być deczko irracjonalna i taka jest w kontekście obiektu zainteresowania czyli Biesa. Mimo tych komplikacji udało mi się „ukradkiem” wykonać fotkę samolotu w stanie obecnym, którą prezentuje niżej.

[link widoczny dla zalogowanych]

Już całkiem przed budynkiem zakładów każdy zainteresowany dostrzeże sylwetkę bodaj najsłynniejszego samolotu produkowanego w PZL Okęcie. Jest to PZL-104 Wilga 40 n/b SP-PZL (seryjny 59091). Prezentowany płatowiec został wyprodukowany w 1969 roku jako modernizacja standardowej Wilgi 35. W odróżnieniu od tamtego modelu wyróżniały go chowane sloty (przednia część krawędzi natarcia skrzydeł) oraz mocniejsze usterzenie płytowe. Wyprodukowano tylko dwa prototypy tej wersji do celów badawczo-rozwojowych. Po zakończeniu cyklu testów Wilga została wystawiona przed budynkiem zakładów jako eksponat zyskując wiele mówiącą rejestrację SP-PZL. Z ciekawostek warto dodać, że drugi samolot (seryjny 59092) został podarowany przedszkolu w pobliskiej dzielnicy. Pod koniec lat osiemdziesiątych w skutek degradacji został przeznaczony na złom.

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Piotrek_EPKK

Ostatnie „pomniki” jakie odwiedziłem w tym dniu znajdowały się zaledwie kilkadziesiąt metrów od budynku zakładów lotniczych. Na terenie położonego nieopodal Instytutu Lotnictwa znajdują się dwa eksponaty zdobiące skwer zieleni przy głównym parkingu wspomnianej instytucji. Pierwszym z nich jest PZL I-22 M93KS Iryda n/b SP-PWD (seryjny 1ANP01-05). Samolot został zbudowany w październiku 1989 roku jako piąty prototyp projektu Iryda. W celach badawczych wykorzystywany był do grudnia 1992, kiedy to został gruntownie przebudowany z projektu pierwszego I-22 na drugi M-93. Modernizacja objęła montaż polskich silników K-15 oraz zmodernizowanej awioniki. W 1993 roku prototyp tej wersji zaprezentowano oficjalnie w Dęblinie. Rok 1994 przynosi kolejne zmiany w wyposażeniu. Na omawianym egzemplarzu zostaje zamontowana najnowsza awionika firmy Sagem, która miała stać się docelową w projekcie modernizacji samolotu. Tak wyposażony płatowiec uzyskuje oznaczenie M-93S. Po wypadku samolotu seryjnego w styczniu 1996 roku niezbędne okazuje się przygotowanie modernizacji samolotu odpowiadającej standardom MON. W związku z tym samolot zostaje przebudowany po raz ostatni na protoplastę wersji M-96 posiadając większość zakładanych w tym projekcie podzespołów. Jednak prawdziwym wzorcem modernizacyjnym tego typu zostaje egzemplarz SP-PWG, na podstawie, którego miano dokonać przebudowy pozostałych maszyn. W oznakowaniu typu możemy, więc uznać że prototyp ten pozostał lekko zmodyfikowanym M-93 z silnikami K-15 (stąd litera K) oraz awioniką Sagem (stąd litera S). Po zamrożeniu projektu w 1998 roku płatowiec pozostaje w hangarze Instytutu Lotnictwa w Warszawie, gdzie jest przechowywany do 2005 roku kiedy to ostatecznie zostaje przeznaczony na pomnik. Mimo swojego pecha Iryda pozostaje jednym z największych osiągnięć instytutu stąd naturalnym jest jej wyeksponowanie.

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Zaszczytne miejsce obok Irydy zajmuje jej dobrze znana poprzedniczka, w której powstanie niebagatelny wkład miała wymieniona instytucja. Mowa tutaj o PZL TS-11 Iskra n/b 3 (seryjny 1H-0702) w malowaniu zespołu akrobacyjnego „Biało-Czerwone Iskry”. Samolot ten został wyprodukowany w 1970 roku i od razu wpisany również na stan pierwszego użytkownika 60 Lotniczego Pułku Szkolnego z Radomia. Po intensywnej trwającej 16 lat służbie przechodzi w Wojskowych Zakładach Lotniczych nr 2 w Bydgoszczy remont główny, po którym powraca do macierzystej jednostki. W 1990 roku zostaje ona na dwa lata wypożyczona do 61 Lotniczego Pułku Szkolno-Bojowego w Białej Podlaskiej, skąd zostaje ściągnięta z powrotem do Radomia w związku z koniecznością wymiany pierwszego składu zespołu akrobacyjnego „Iskry”. Po modernizacji oraz przemalowaniu w specjalne barwy lata w drugim składzie zespołu, aż do 2005 roku przechodząc jeszcze w 1998 roku drugi już w karierze remont główny. Między czasie zmienia też przynależność razem z resztą zespołu na 58 Lotniczy Pułk Szkolny, a potem 1 Ośrodek Szkolenia Lotniczego w Dęblinie. Definitywne wycofanie płatowca ze służby dokonuje się w grudniu 2005 roku. Kadłub zostaje przekazany na pomnik Instytutowi Lotnictwa, gdzie zostaje wyeksponowany w 2006 obok stojącej już jakiś czas Irydy. Iskra zachowała pełne malowanie zespołu akrobacyjnego wzbogacone nawet
o okolicznościowe naklejki upamiętniające występy zagraniczne.
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]